Uyku Apnesi Tanı ve Tedavisi
Horlama
Horlama Nedir?
Horlama, uyku sırasında daralmış olan üst solunum yolundan havanın geçişi sırasında oluşan türbülans nedeniyle üst solunum yolu dokularının titreşmesi sonucu meydana gelen sestir.
Horlama Bir Hastalık Mıdır?
Evet, horlama bir hastalıktır. Horlaması olan fakat uyku apnesi bulunmayan kişilerde kalp hastalıkları gibi pek çok sağlık problemi daha sık görülmektedir. Horlama, tek başına bir hastalık olmakla birlikte, uyku apne sendromunun en önemli belirtilerinden biridir. Yani horlama hem bir hastalık hem de ciddi bir hastalığın belirtisidir.
Horlama Nasıl Tedavi Edilir?
Horlama şikayeti olan hastalar, öncelikle uyku apnesi açısından dikkatlice değerlendirilmelidir. Gerekirse, uyku testi yapılmalıdır. Uyku apnesi tanısı konmazsa, horlama genellikle KBB uzmanları tarafından cerrahi girişimler, radyofrekans tedavileri veya diş hekimleri tarafından ağız içi aparatlar ile tedavi edilebilir.
Uyku Apnesi Sendromu
Uyku Apnesi Sendromu Nedir?
Uyku apne sendromu, uyku sırasında üst solunum yolundaki tekrarlayan daralmalar veya tıkanmalar nedeniyle solunumun durması ve bunun sonucunda gündüz aşırı uyku hali gibi klinik sorunlarla karakterize bir sendromdur.
Uyku Apnesi Sendromu Hangi Sıklıkta Görülür?
Uyku apnesi sendromu dünya genelinde %3 oranında görülmektedir. 50 yaşın üzerindeki aşırı kilolu erkeklerde bu oran %50 civarındadır.
Uyku Apnesi Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Uyku apnesi, tüm ölümlerin yaklaşık yarısından sorumlu olan hastalıkların gelişimine katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Tedavi edilmemiş uyku apnesinin erken dönemdeki etkileri arasında yetersiz ve kalitesiz uykuya bağlı gündüz aşırı uyku hali, unutkanlık, dikkatsizlik, sinirlilik, depresyon ve kaza yapma eğilimi yer alır. Uyku apnesi olan kişiler, normal insanlara kıyasla 3-7 kat daha fazla trafik kazası yapmaktadır. Geç dönemde ise kalp ve beyin damarları en çok etkilenen bölgeler olup, uyku apnesi kalp krizlerinin %35-65’inden sorumlu olabilir. Ayrıca, yüksek tansiyon, gece baş ağrıları, gece terlemeleri, cinsel isteksizlik ve erkeklerde iktidarsızlık gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Kısacası, uyku apnesi tedavi edilmediğinde vücutta pek çok sistem ve organ üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilir.
Bende Uyku Apnesi Olduğunu Nasıl Anlarım?
Uyku apnesinin üç önemli belirtisi vardır: Horlama, tanıklı apne (bir başkasının uyurken nefesinizin durduğunu veya zorlandığını fark etmesi) ve gündüz aşırı uyku hali. Ayrıca, aşağıdaki şikayetler de uyku apnesine işaret edebilir:
- Yeterli uyku süresine rağmen sabahları zor uyanma ve yorgunluk hissi.
- Gün içinde uykulu hissetme.
- Horlamanın diğer odalardan duyulacak kadar şiddetli olması.
- Gece nefes alamama hissi ile uyanma.
- Uykuda nefesimin durduğunu duymak.
- Gecede sık sık tuvalete gitme.
- Gece baş, boyun veya göğüs terlemesi.
- Sabah ağız kuruluğu ile uyanma.
- Sabah baş ağrısı ile uyanma.
- Toplantılarda, okurken veya televizyon izlerken uyuyakalma.
- Uykululuk nedeniyle uzun süre araba kullanamama.
- Gündüz saatlerinde dayanılmaz uykululuk atakları yaşama.
Uyku Apnesi Kimlerde Sıklıkla Görülür?
Uyku apnesi erkeklerde, aşırı kilolu bireylerde ve yaş ilerledikçe daha sık görülür. Ancak, kadınlarda, zayıf kişilerde ve çocuklarda da bu durum görülebilir. Kısa ve kalın boyunlu kişiler, küçük ve geride alt çenesi olanlar, büyük bademcikleri ve dili olan kişilerde uyku apnesi daha yaygındır. Ayrıca, sinüzit ve reflü gibi hastalıkları olan kişilerde uyku apnesi daha sık görülmektedir.
Kendimde Uyku Apnesinden Şüpheleniyorsam Ne Yapmalıyım?
Eğer uyku apnesi sendromundan şüpheleniyorsanız, bir uyku merkezine başvurarak uzman hekimler tarafından değerlendirilmelisiniz. Gerekirse uyku testi yapılarak uyku apnesi yönünden değerlendirilmelisiniz.
Uyku Apnesi Nasıl Tedavi Edilir?
Genel Önlemler
Fazla kilolu hastaların zayıflamaları, sigara kullananların sigarayı bırakmaları, uyumadan en fazla 4 saat önce alkol almamaları, uyku verici ve antihistaminik içeren ilaçların gözden geçirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, sırt üstü yatınca horlama veya apne şikayetleri artan hastalar, sırt üstü uyumaktan kaçınmalıdır. Ancak, bu önlemler hastalığın iyileşmesini sağlamasa da tedaviye yardımcı olabilir.
Pozitif Havayolu Basınç (PAP) Tedavisi
PAP cihazı, burun ve/veya ağız yoluyla pozitif basınçlı hava vererek üst solunum yolunun tıkanmasını engeller. Dünya çapında milyonlarca uyku apnesi hastası bu cihazları rahatlıkla kullanmaktadır.
PAP Cihazı Nasıl Çalışır?
CPAP cihazı, sabit basınç üretir. Cihazın içindeki tribün, pozitif basınç üretirken, sensörler basıncı ölçer ve hortum içindeki hava akışını düzenler. Bu basınçlı hava, bir maske aracılığıyla hastanın solunum yoluna iletilir.
PAP Tedavisinin Faydaları
CPAP tedavisi, uyku apnesi nedeniyle bozulmuş olan vücut fonksiyonlarını düzeltir. Ayrıca, uyku apnesi olmayan ancak kalp yetmezliği veya hamilelikte preeklampsi gibi durumları olan hastalarda da faydalıdır.
PAP Maskelerinin Önemi
PAP maskesi, tedavinin en önemli unsurlarından biridir. Tedavi sürecindeki en büyük zorluklardan biri, hastaların tedaviyi kabul etmeleri ve sürdürmeleridir. İyi seçilmiş ve rahat bir maske, tedavinin kabul edilebilirliğini artırır.
Isıtıcı ve Nemlendirici Kullanımının Önemi
PAP cihazının kullandığı hava, burun ve boğazda kuruma ve soğuma sorunlarına yol açabilir. Bu sorunlar, ısıtıcı ve nemlendirici aparatlarla giderilebilir. Uyku apnesi tedavisi gören tüm hastalara ısıtıcı nemlendirici kullanımı önerilmektedir.
Cerrahi Tedavi
Uyku apnesi tedavisinde cerrahi seçenekler, burun cerrahileri, yumuşak damak ve küçük dil cerrahileri, dil cerrahileri ve bu bölgelerde radyofrekans uygulamaları gibi çeşitli işlemleri içermektedir. Seçilen hastalarda uygun cerrahi tedavi başarılı sonuçlar verebilir.
Ağız İçi Araçlar
Seçilen hastalarda horlama ve uyku apnesi tedavisinde kullanılan ağız içi aparatlar, genellikle alt çeneyi veya dili öne tutmayı amaçlar. Bu cihazlar diş hekimleri tarafından yapılmaktadır.